Gerald Driessens, ornitholoog-kunstenaar


Gerald, allicht het klassieke verhaal : je vader nam je mee de natuur in en op je twaalfde kreeg je je eerste kijker ?

Nope, toch niet. Mijn vader is altijd wel een 'buitenmens' geweest : we hadden een redelijk grote tuin, dus hielp ik 'm in mijn kindertijd vaak met het onderhoud ervan. Elk rupsje, vlindertje of nestje dat je tegenkwam, weekte dan ook de nodige fascinatie los. Grote tuin betekent verder : veel buiten ravotten, en dan krijg je automatisch een band. Mijn broer verzamelde in die tijd motten (tsja, ’t was toen niet anders). In het zesde leerjaar, in 1977, leerde ik Freddy Savels kennen (vier jaar geleden gestorven) en kwam ik in contact met Patrick Buys (nu pas, op 7 augustus overleden, was best een serieuze schok voor me) en we richtten een soort eigen clubje op : 'De Vlaamse Gaai'.
Zo is ’t begonnen. 't Is zo eens een ander verhaal. We leken wel pioniers toen, al was dat lang niet zo.

Hadden je studies überhaupt iets te maken met vogels ?

Ook niet nee. De gewone basisschool en een middelbare opleiding menswetenschappen tot het derde jaar. Dan drie jaar kunsthumaniora. Daar heb ik wel wat aan gehad. Verder studeren is er niet van gekomen doordat ik snel van die legerdienst af wou. Legerdienst… had ik verder gestudeerd, dan had ik 'm niet moeten doen… Damn, een door de staat gestolen jaar in m’n leven…

Je hebt ooit een zelfstandig beroep uitgeoefend...

Ja klopt. In 1993 begon ik als zelfstandig tekenaar. Eigenlijk was ik niet commercieel genoeg aangelegd om daar m’n boterham mee te verdienen… Het ging in hoofdzaak om het illustreren van boeken maar daarin geldt dan weer dat je ofwel heel productief moet zijn, ofwel de uitgave best in eigen beheer doet (met alle risico’s vandien). Nu ja, die stap zette ik omdat het Swifts-boek er sowieso moest komen, waarna nog enkele andere publicaties volgden. Later schakelde ik een tijdje over naar cartografie, waarvoor ik 3-D stadszichten heb getekend met één erg groot project : Jeruzalem (dat duurde drie jaar). Daarna begon ik voor Greenpeace te werken (fundraising, ledenwerving dus) en werd mijn zelfstandig beroep een bijberoep, wat veel draaglijker was. Onlangs heb ik ook dat bijberoep stopgezet, wat niet betekent dat ik stop met tekenen uiteraard. Eerste en allerbelangrijkste project is het uitwerken en uitgeven van mijn schetsenbundel in boekvorm, waar heel wat leuke info insteekt. Daar zie ik eigenlijk zelf stevig naar uit. En ook dat ligt al veel te lang te wachten op effectieve uitvoering. Dit moet mijn levenswerk worden.

Hoe ben je uiteindelijk bij de Wielewaal/Natuurpunt terecht gekomen ?

Toen ik de job rond ledenwerving bij Greenpeace deed (wat ik overigens als een erg belangrijke periode in mijn leven beschouw), begon het te knagen dat er nauwelijks tijd was voor vogels. Combineren van een fulltime job met vrijetijdsbestedingen (vogels kijken, dus ook Vogellijn en tekenen) was dus best moeilijk. Toen rijpte het idee om zelf een soort jobdescription uit te schrijven en daarmee naar Natuurpunt te stappen. Verrassend genoeg lukte dat meteen en werd ik fulltime aangenomen op Vogels. Eigenlijk creëerde ik dus m’n eigen job… Aan de andere kant moest ik daar ook wel iets voor doen, want daar gingen dus wel 16 jaar intensief vrijwilligerswerk aan vooraf.

Binnen Natuurpunt ben je een bezige bij... Je verzorgt onder andere deskundige commentaar bij de raadselfoto's en je organiseert de jaarlijkse Belgische Vogeldag, een stuk minder saai dan de VLOS-esbattementen ?

Hmm, da’s een eerder flauwe vergelijking. Het is nogal gemakkelijk om de populariserende luikjes binnen de sector (dus pure fun) in te vullen en dan zeggen dat die meer aanspreken dan de strakkere, projectmatige dingen die door de vrijwilliger eerder als heavy-duty worden ervaren, maar die op wetenschappelijk vlak véél belangrijker zijn en beleidsmatig belangrijke instrumenten vormen. Die stelling vind ik dus onrechtvaardig… Hiermee wil ik zeker m’n werk binnen Natuurpunt niet minimaliseren want je moet de mensen actief houden door
het aanbieden van een zekere vorm van afwisseling. Het zou fout zijn (en het zou bovendien niet werken) om de vrijwilligers zich fulltime te laten inspannen op een strakke, voorgekauwde manier… Het moet ook een hobby en ontspanning blijven… Maar mijn werk op Natuurpunt houdt natuurlijk veel meer in dan de raadselfoto schrijven,
de Vogeldag organiseren en waarnemingen valideren…
Niettemin : je hoort mij echt niet klagen over mijn job, integendeel.

Tevoren sprak je ook dagelijks de Vogellijn in. "Dit is de Wielewaal-Vogellijn, ingesproken op..." is ondertussen een klassieker geworden in het vogelwereldje. De Vogellijn is niet meer, als gevolg van het succes van waarnemingen.be...

Ja, een deeltje van het leven geworden hé... Ben altijd iemand geweest die gemakkelijk vastgroeide in zaken, die dan ook tot het dagelijkse ritme gaan behoren. 19 jaar Vogellijn is natuurlijk geen evidentie maar laten we het niet overroepen, het is als… een douche nemen of je scheren... Bij momenten was het wel redelijk storend wanneer je iets had gepland of je moest ergens tijdig zijn... Net dan werd er uiteraard iets erg bijzonders ingesproken en hing ik wel enkele uren aan de telefoon. Vaak was ik als laatste van de horde op weg omdat ik de ene telefoon na de andere kreeg. Maar de voordelen en de leuke anekdotes overheersen hoor... de talrijke en leuke contacten die er toen ontstonden. Nu, je mag niet blind zijn voor de vooruitgang en de tijd dat de mensen aan de telefoon moesten hangen om iets te weten te komen is nu eenmaal voorbij. Denk ook wel dat de teloorgang van de 'magie' achter het vogels kijken er veel mee te maken heeft... Die wist zich vooral te manifesteren eind jaren '90... Die tijd komt niet meer terug, maar ik wil niet ouderwets klinken... Elke tijd heeft zijn charmes... Heb nu ook veel minder moeite om zaken vaarwel te zeggen dan vroeger, je mag niet vastroesten in iets, er bieden zich wel nieuwe dingen aan, die vaak minstens even boeiend zijn. Verandering van spijs doet eten… Ik beschouw Waarnemingen.be niet als de 'doodsoorzaak' van de Vogellijn, dat was het zeker niet. Wél was het de welkome oplossing voor het wegkwijnen van een medium dat zijn tijd heeft gehad… Da’s een realistischere benadering… en ook een mooiere.

Op die ondertussen niet meer weg te denken waarnemingen.be bij jij één van de administratoren. Naast een pak vogelkennis is alertheid daar allicht één van de grootste kwaliteiten, getuige de Kleine Klapekster van onlangs...
Ook zondagsvogelaars hebben de weg naar de site gevonden, met af en toe alle gevolgen van dien, of valt dat nog mee ?

Dat valt heel erg goed mee... ook weer afhankelijk van je instelling natuurlijk. Ik ben van mening dat je ervoor moet ijveren dat gelijk wie, die kanshebber is om voor het milieu gewonnen te worden, een zeer degelijke ondersteuning en begeleiding moet (kunnen) krijgen... Het wereldje heeft te lang een marginaal of elitair karakter gehad. Als we één ding moeten geleerd hebben, is het dat je vanuit een menigte meer gedaan krijgt. Wat niet bedoelt dat ik daar naïef in ben... Maar je komt niet geloofwaardig over wanneer je niet 100% staat achter hetgeen je uitdraagt, zo simpel is dat. De reacties van mensen is, zelfs wanneer je hen wijst op een erg 'fundamentele' fout, vaak hartverwarmend wanneer je dat op een constructieve manier doet. Voorwaarde is dat er op een juiste manier gecommuniceerd wordt. Net daar ontbreekt de logica een beetje, want net in een tijd dat vrijwel alle communicatie in toenemende mate vanop afstand dreigt te gebeuren (internet, email, ...) kom je tot de vaststelling dat er steeds minder mensen in slagen om dat op een correcte of respectvolle manier te doen.

Begin dit jaar werd je door het Nederlandse Dutch Birding onderscheiden met de "Gouden Ross' Meeuw", voor 23 jaar trouwe dienst bij hun rubriek Recente Meldingen... Deed je dat iets ?

Ik heb het altijd erg hoog op gehad met 'de Hollanders', de contacten met DBA'ers en andere 'vogelende Nederlanders' hebben altijd een bijzonder gevoel opgewekt. Enerzijds heb ik het niet altijd met hun 'recht toe-recht aan'-mentaliteit, maar op één of andere manier slagen ze er wonderwel in om dit te combineren met een soort natuurlijke ondertoon van respect en vriendschap... Ik kan ze wel pruimen hoor... We hebben er in het vogelwereldje tenslotte ook erg zeer veel aan te danken, aan onze Noorderburen, want we liepen hen altijd een beetje achterna en ook nu zijn verschillende digitale successen (Trektellen.nl, Waarnemingen.be...) ondubbelzinnig Hollandse producten. Ze zijn ook bijzonder loyaal, op elke Vogeldag staan ze er weer en vaak als eerste. Of ze nu van Groningen moeten komen of van Breda, da’s voor hen blijkbaar puur bijzaak. Ja, tuurlijk deed het me iets, vooral die vriendschapsband die ze daarmee benadrukken... Als eerbetoon voor de Vogellijn vond ik het eerder… 'logisch' ? Zoiets wat je doet omdat het zo hoort. Vandaar dat het aspect 'relatiegeschenk' voor mij een veel belangrijkere functie bekleedt. Hetzelfde wil ik zeggen van de Waalse vogelkijkers, waarvan er vele ook erg loyaal waren naar de Vogellijn toe,
maar daarnaast ook het menselijke aspect niet uit het oog verloren.

Vogels kijken is geen hobby, het is een levenswijze ! 's Morgens om halfzeven genieten van een Klein Waterhoen op Anderstad bijvoorbeeld... Of vakanties in functie van het vogelspotten...

Zelfs meer dan een levenswijze... een inspiratie... een reflectie van 'het leven', wat we in het doordeweekse leven te vaak missen. Je kan met een rode bankrekening zitten, een mislukte relatie, een auto die je net 'per-total' reed... Wanneer je in het veld zit, bekijk je de dingen vaker van buitenaf, je stapt even uit die stresswereld hé.
Wat dat betreft is de gsm daar bvb. een regelrechte indringer. Ik durf heel regelmatig mijn gsm te laten rinkelen en heb daar bovendien geen slecht gevoel bij. Dat ding is er voor wanneer ik bereikbaar wil zijn, het maakt me niet controleerbaar. Meer en meer is 'in het veld' zijn puur equivalent geworden voor 'no stress', écht ontspannen.

Shakespeare schreef het al : "She laments sir... her husband goes this morning a-birding"...
Is je echtgenote ook een vogelliefhebster ?

Ze heeft waardering voor het hele 'gedoe', laat ons het zo stellen. Ze kent ook de meeste mensen die in dat wereldje close zijn met mij. Maar ze heeft zo haar eigen hobby's en da's knap. Viki spreekt haar Scandinavische talen (met uitzondering van Fins dan) redelijk vlot, iets waar ik behoorlijk jaloers op ben want net die talen intrigeren me... Ze doet verder online verslaggeving voor Voetbalkrant (intrigeert me heel wat minder : nooit interesse gehad in voetbal, maar ieder zijn ding). Ze gaat er steeds wel voor... Ze is een lopend geschiedenisboek en ook wat muziek betreft, weet ze fascinerend veel. Om dan nog mee te gaan vogels kijken, schiet er uiteraard niet veel tijd meer over.

Geef eens een plausibele verklaring waarom er zo weinig vrouwen vogelen...
In de RBAB-toplijst zie ik er alvast geen !

Bwah, er zijn de klassieke elementen die meespelen : het jachtinstinct en de concurrentiedwang van de man... Ongetwijfeld hoofdoorzaken maar er is heel wat meer hé. Wij zetten ons tegen een boompje, voor een vrouw is dat heel wat minder evident, al ken ik ook daarop uitzonderingen. Zit eens een dagje in een auto vol vogelkijkers en je weet meteen dat haast geen vrouw tegen die praat is opgewassen... We schermen het tenslotte ook af hé... Ik hoor er velen roepen 'waar blijven die vrouwen hier', maar wanneer er dan eens eentje met een verrekijker tussen staat, draaien alle hoofden in de andere richting omdat men begot niet weet wat men ertegen moet zeggen...
Klinkt grappig maar zo is het doorgaans wel... Normaal doen tegen vrouwen zit er niet echt in bij de doorsnee vogelkijker denk ik. Stel de vraag bij jezelf: zou jij je vriendin aanraden om een hele dag met je vogelmakkers een dag in de auto te zitten...? Ha...

In die RBAB-ranking (Rare Bird Alert Belgium) staat een zekere Gerald Driessens op een zeer mooie derde plaats !

Pfff... bijzaak ! Het kan me eerlijk gezegd geen barst schelen. Waarom sta ik dan op die plaats ? Omdat ik altijd heb geprobeerd om zo dicht mogelijk bij huis zoveel mogelijk ervaring op te doen... En dat is ook twitchen hé, zij het op een behoorlijk verschillende manier dan die van de 'échte lijstjeshouders'. Zeer snel kwam ik tot de conclusie dat het twitchen je de kans biedt om je uitzinnig te kunnen concentreren op een soort waarvoor je anders op reis moet.
Maar dan wel met die luxe dat je niet om de vijf minuten wordt afgeleid door tien andere interessante soorten die in dat bepaalde land om je hoofd vliegen.
Ik heb vele van die soorten echt leren kennen door ze hier te zien, meer dan ik diezelfde soorten tijdens een buitenlandse reis zag. Persoonlijk kan ik het dus niet vatten dat je na 10 minuten niet meer naar zo'n soort kijkt, maar voor velen overheerst het sociale gebeuren errond. Voor die vogelkijkers duurt het napraten over zo'n waarneming vaak langer dan de waarneming zelf, niet zelden met het beest nog open zichtbaar in de achtergrond. Maar... moet kunnen hé. Denk niet dat er een regel is die zegt wat de juiste manier is. 't Moet tenslotte plezant blijven. Ik wil ook niet de indruk geven dat ik die mensen iets verwijt, ik wil maar illustreren dat je het woord 'twitchen' kan nuanceren naar iets dat wél nuttig en inspirerend kan zijn. Maar er zijn er nog maar weinigen geweest om dat te kaderen.

Nederland vogelland, maar ook in Vlaanderen lopen er enkele 'speciallekes' rond : Geert 'de Keizer' Spanoghe, Peter Adriaens, Geert Beckers, Kenny Hessel, David 'Billy' Herman en ik vergeet er allicht nog een paar...

't Zou maar erg zijn... Maar het mag natuurlijk geen streefdoel zijn om 'een specialleke' te zijn wanneer dat ten koste van je persoonlijkheid gaat…

Birdwatching kent de jongste jaren een stijgende trend, ook onder de jonge gasten.

Ja… en neen ? Ik meen dat er vroeger wél een groter percentage was die beter waren onderlegd in het perfect herkennen van hun soorten. Nu is er meer verbreding wat ik zeker niet slechter vind. Maar er bestaat het risico dat je de keuze moet maken : ofwel veel kennen van weinig, ofwel een basis kennen van veel.
En wat is veel kennen : is grondige determinatiekennis 'veel kennen' ? Alles is relatief. Hoe meer je kent, hoe meer je jezelf bewust bent van het feit hoeveel meer er is en hoe sterk het allemaal met elkaar is gerelateerd.
Het gebeuren heeft ook een hele andere diepgang gekregen wat toekomstperspectief betreft dan : voor mijn generatie leek het een utopie dat je (als niet-bioloog) een job zou kunnen vinden in deze sector. Nu weet je haast zeker dat het belang daarvan alleen maar zal toenemen. Wellicht zijn de meeste mensen die in de natuur rondlopen, zich daar wel van bewust, maar het mag geen evidentie zijn. Het doel heiligt de middelen niet. Ik kan me niet voorstellen dat je gaat voor een job in de milieusector zonder dat in de eerste plaats te doen om een toekomst voor het milieu te vrijwaren, eerder dan dat te doen louter 'om je boterham te verdienen'. Of ben ik hier weer te idealistisch ? Daar zou ik het dan wel moeilijk mee hebben.

Eén van je beste vrienden, Leo Janssen, zorgde vroeger nogal eens voor de vrolijke noot op Belgian Birds, een forum voor Belgische ornithologen. En plots verdween hij van het toneel, zelfs zijn veelgeprezen website (met o.a. talrijke historische foto's van vogelaars) staat niet meer online...

Tijden veranderen hé. Ik kan me inbeelden dat er wel meer mensen zijn die aanvankelijk dachten dat we 'een hoop gelijkdenkenden' waren, wat niet noodzakelijk het geval is. Vaak blijkt dat je toevallig maar dezelfde hobby hebt en dat je mekaar net daardoor toevallig tegen het lijf loopt. Maar de overtuiging of de standpunten staan vaak haaks op mekaar. Waarmee ik direct m'n stelling in het vorige antwoord onderuit haal. Je herinnert je ongetwijfeld de herhaaldelijke emotionele mededelingen van Leo met betrekking tot vogelvangst e.d. ... Waarbij hij telkens erg teleurgesteld reageerde op het matige onthaal van die mails (en laat dat al een overstatement zijn). Niet aan mij om te zeggen wat Leo toen dacht en waarom hij zich nu heeft teruggetrokken (maar alles wel op de voet blijft volgen). Ook niet aan mij om te zeggen hoe anderen moeten reageren op emotionele oproepen van anderen…
Wel pakkend om te zien hoe zo iemand dan gewoon wordt gelost, en da's een erg spijtige zaak. Leo is iemand die mij bijzonder veel heeft geleerd in dit wereldje. Zo'n gast kraak je bij mij niet, dat zijn monumenten die overeind blijven en waardering verdienen. Dat geldt overigens niet alleen voor Leo, maar hij is er wel het typevoorbeeld van. Voor zo'n mannen bestaat er vriendschap, zo één zonder compromissen... dat blijft gewoon.

Jij hebt allicht enkele straffe toeren uitgehaald met 'de Leo' en andere maten ?

Ja, absoluut maar dat kan ook niet anders wanneer je mekaar al kent van 1981 in het geval van Leo. Dat geeft het natuurlijk ook zo'n meerwaarde. Misschien nog sprekender is voor mij dan de vriendschap met Patrick (Buys) waarmee ik van '77 tot '98 vrijwel dagelijks de Benelux en West Europa heb doorkruist. Helaas moest ik hem op 7 augustus laten gaan. Best wel een aardige schok geweest. Om zoiets uit te leggen heb ik een extra interview nodig omdat de gebeurtenissen, de gekke stoten en de emoties te uitgebreid en te diepgaand zijn om in één alinea samen te vatten. Wanneer zo iemand wegvalt, sta je wel eens stil bij het leven, en dan niet omdat ik een bepaalde leeftijd heb want voor 't zelfde geld verlies je zo iemand 10 jaar eerder en kom je tot dezelfde conclusies. Het heeft voor mij gewoon bevestigd dat de waarde die ik altijd aan vriendschappen heb gehecht, de enige juiste is. Gewoon 'respect' krijgt iedereen, maar echte 'vriendschap' moet je waard zijn.

Gerald Driessens is niet alleen een uitstekende vogelkenner, maar ook een geroemd tekenaar !
Tekenen, dat kan je of dat kan je niet, en jij kan het, in alle toonaarden...

Hola, het is niet omdat ik een potlood kan vasthouden dat ik het 'in alle toonaarden kan'. En laat me er het levende bewijs van zijn dat 'je kan het of je kan het niet' een stelling is die je regelrecht in de vuilbak kan gooien. Een deel van de kunst kan je aangeleerd krijgen door mensen die weten hoe je dat in woorden (en daden) moet omzetten, overigens is het een kwestie van doorzetten en er bijzonder veel tijd in te steken. Had ik die massa's tijd er vroeger niet aan besteed, dan kon ik nu nog niet tekenen. Neem van mij aan dat tekenen voor minstens 60% bestaat uit 'waarnemen', 30% beheersing (je hersenen zeggen tegen je hand welke beweging het moet doen) en pakweg 10% uit materiaalkennis. Laat die percentages dan nog wat speling krijgen. Een gave... no way. Het enige wat je best meekrijgt is 'een fotografisch geheugen met voldoende capaciteit' om beelden te kunnen bevriezen, eventjes bij te houden en op papier te zetten. Als ik al die tijd had besteed aan laat ons zeggen 'gitaar spelen' was ik nu waarschijnlijk ook een virtuoos. Je moet eraan durven beginnen hé. De figuren en de composities bestaan al, vaak alleen in je hoofd, je moet ze 'gewoon' overtekenen…

Naast oa. de voorkaft van het Natuurpunttijdschrift 'Oriolus' (dat overigens om de vier maanden verschijnt), heb je ook enkele boeken mede geïllustreerd, ik denk aan "Birds of Southern India" en "Birds of India : Pakistan, Nepal, Bangladesh, Bhutan, Sri Lanka, and the Maldives". Maar je masterpiece is ongetwijfeld "Swifts : A Guide To The Swifts And Treeswifts Of The World" ! Hoe is die samenwerking met Phil Chantler tot stand gekomen ?

Het contact met Phil kwam er ten tijde van Belgian Birding Magazine (in 1990, remember) via Bart De Schutter. Phil sprak me aan om het artikel over Westpalearctische gierzwaluwen in Dutch Birding te illustreren. Aanvankelijk was het eigenlijk ietwat tegen m’n goesting maar het fascinerende onderwerp maakte zich geleidelijk aan meester over me. Achteraf gezien ben ik wel erg blij dat we dat project tot een goed einde hebben volbracht. De andere boeken werden inderdaad slechts deels door mij geïllustreerd. Het moet me van het hart dat het illustreren van dergelijke werken een eerder slaafse bezigheid is door de strakke omlijning van het doel van zo’n determinatiewerk. Dat ligt totaal anders in de uitwerking van m’n veldschetsen waaraan ik nu werk. Dat is echt genieten omdat het meer gaat om veldervaringen. Je zou bijna kunnen zeggen dat ik m’n vogelleven daarbij herbeleef… Voor de Swifts moest er heel wat grijs en stoffig museumwerk worden verricht. Gemeten en vergeleken… Eigenlijk moeilijk vergelijkbaar maar alles heeft zo zijn charmes. 

Bij de tweede editie van het boek werd je niet meer vermeld als co-auteur...

Klopt, omdat ik eigenlijk niet echt mee geschreven heb. In principe ben ik slechts deel van het denkwerk rond determinatie, omdat je dat als illustrator allemaal mee moet door- of herkauwen om tot afbeeldingen te komen.
Die auteurscredits komen inderdaad enkel Phil toe.

Hoe begin je aan de kleurenplaten van zo een gids ? Reis je daarvoor de ganse wereld rond of zijn de tekeningen merendeels gebaseerd op foto's ? Speelt parate kennis hier een grote rol ?

In principe moet je ervan uitgaan dat persoonlijke ervaring de beste bron is om uit te putten maar in dit specifieke geval was dat niet haalbaar. Ik reisde wel naar Kenya, Marokko en Spanje maar zag slechts een fractie van de soorten. Uiteraard is er een grote portie museumonderzoek (waarbij je tientallen balgen bestudeerd) en veel studie van foto- en filmmateriaal. Dus op zich hoef je niet alles gezien te hebben, al is het zeker een meerwaarde. Moet je weten dat het internet toen nog in z’n kinderschoenen stond, nu zou het dus alweer een pak gemakkelijker zijn… Die afbeeldingen die ik achteraf toetste aan beschikbare beelden op internet, geven me wel een gevoel van 'OK, zoveel zaten we er bij die of die soort niet naast'. Sommige andere soorten zou ik nu aanzienlijk anders weergeven.    Dus ja, parate kennis speelt een grote rol. Maar ook het zich kunnen inleven in soorten, zelfs wanneer die dood of opgebalgd voor je liggen, is belangrijk. Hoe ziet dit ding er levend uit ? Op een grote afstand ? Welke kleur geeft dit in het veld... ? Dat vraagt veel vergelijking met andere, wél algemene soorten van bij ons…   
’t Is dus niet zo maar eventjes 'een kleurprentje maken'.

Ben je achteraf tevreden met je werk of denk je : "dit kon beter Gerre" ?

Tsja… alles kan beter héé… Denk dat ik zelden tevreden ben achteraf, aan elke tekening zie ik achteraf wel wat ik daarna anders zou doen. Na de druk, of verkleind bvb., komen telkens de foutjes er beter uit.
Maar kom, je moet toch een drive vinden om te streven naar verbetering. Ik blijf dan ook ontzettend veel waardering hebben voor andere tekenaars, die met dingen uitpakken die ik zelf niet zou kunnen of nog niet probeerde.
Of mensen die erg productief zijn… een Lars Jonsson bijvoorbeeld. Dat is pas echte kunst. Ik noem mezelf eerder 'illustrator' dan kunstenaar… Maar waar ligt de grens uiteraard… 

Wat kost 'een Driessens' van tegenwoordig ?

Hangt er zo’n beetje vanaf, denk dat je m’n doorsnee werken (originele dan, niet de repro’s) mag schatten op zo’n 500 euro. Maar verkoop is niet mijn hoofddoel. Belangrijkste in het tekenen en schilderen is de ontstressing die ik erin ervaar, ik wil het wat vergelijken met luisteren naar erg goede muziek, daar kan je ook heel wat stress en emotie in kwijt. Bij het schetsen in het veld ervaar ik bovendien een enorme absorptie van wat ik zie… da’s echt beleving op het hoogste niveau. Bewijzen dat je kan laten zien wat je gezien hebt… Veel intensiever kan het niet voor mij.           
Een fotograaf moet rekening houden met kadrering maar uiteindelijk is het die ene klik op het juiste moment die het doet. Bij de tekenaar is het kijken en op het juiste moment zeggen 'Freeze…, die houding wil ik hebben' of het samenpuzzelen van verschillende houdingen die het maakt. En dan moet je kunnen terugvallen op dat befaamde fotografische geheugen. En dat lukt niet altijd hoor. Er zijn momenten dat ik dat boekje toesla en zeg : "nope, nu gaat het niet".                                                                                                                                                   
Een 'prijs bepalen' is echt iets kouds, je kan dat niet voldoende meten met wat je erin steekt en welk belangrijk moment je iemand schenkt. Dat kan je ook niet want dan wordt kunst helemaal onbetaalbaar…

In 2003 verkocht je de 'Sneeuwuil van Veurne' ten voordele van het fonds voor het natuurgebied Anderstad. Hoeveel heeft die gouache uiteindelijk opgebracht ?

Dat bracht 500 euro op voor Anderstad en daar kan ik mee leven. Vond het ook één van de meer geslaagde tekeningen.

Iedere vogelkijker heeft zo wel zijn favoriete plek. Je hebt een speciale band met het natuurgebied Anderstad in Lier...

Hoe zou je zelf zijn, lang niet iedereen heeft het geluk om een boogscheut (2 km) te wonen van een leuk gebied,
en geef toe, als je een lijstje van soorten kan neerploffen waaronder Reuzensterns, Lachstern, Klein Waterhoen, Geelsnavelduiker, Aasgier, 3 Poelsnippen, heel wat Waterrietzangers, Citroenkwikstaart, Vale Gierzwaluw,… dan mag je niet klagen. Ik sta daar eigenlijk te weinig de laatste jaren… Blij dat Kristof (Van Asten, mijn neefje van 18) die klik heeft weten maken en mijn draad heeft opgepikt van dagelijks trektellen en inventariseren. Zo’n prachtige hobby doorgeven, voor opvolging zorgen, geeft bijzonder veel voldoening.  Je hebt dat gebied aanvankelijk zien aftakelen en later, na de aankoop en heel wat beheerswerken, toch terug zien verbeteren. Die aankoop van de aangrenzende plassen gaat overigens nog steeds door nu…  

Gerald, ik ken je niet persoonlijk, maar wat me bij jou de voorbije jaren is opgevallen, onder andere op Belgian Birds, is dat je steeds de kerk in het midden probeert te houden, zonder daarbij je eigen mening te verloochenen. Je lijkt me een minzaam, integer en verstandelijk man, bovendien steeds bereid om een woordje uitleg te verschaffen ! Marc Van den Bril, huisfotograaf van overmeersevogels.be, beschrijft je als iemand zonder capsones... 

Ik weet niet zozeer of ik bewust 'het midden probeer te houden', ik tracht gewoon nuchter te zijn en kan me gemakkelijk in iemands denkwijze verplaatsen. Des te frustrerender is het dat vele anderen dat ofwel niet kunnen, ofwel de moeite niet nemen om dat te doen... Dat stoort me soms echt. Laat me daaraan toevoegen dat ik zeker niet de pretentie wil hebben om met mijn meningen gelijk te hebben,       maar laat duidelijk zijn : de waarheid is 'het enige verhaal dat in iemand zijn hoofd leeft'. Zo kan een verhaal best verschillende waarheden hebben die met mekaar botsen, maar leg dat eens uit aan iemand. Wat dat betreft lijkt het steeds allemaal wat teveel prestige.                          Het is geen schande om te zeggen dat je fout bent en eerlijk gezegd, wanneer ik in het veld ben betrap ik mezelf (vaak publiekelijk) op stevige fouten… SO…? ’t Is gewoon een erg lange leerschool en iedereen die eens een terugval heeft gehad in zijn gepresteerde velduren, weet hoe snel je sommige roepjes vergeet, dat het steeds weer terug moeilijker is om een overtrekkende Rietgors van een Vink te herkennen. Goed vogels kijken is iets wat je intens moet onderhouden. ’t Zou maar erg zijn wanneer je dan geen fouten mag maken.              Maar het ging over menselijke benadering, hé… niet over 'technische foutjes'. Meningen of meningsverschillen op een menselijke en respectvolle manier aanbrengen naar iemand anders vraagt inleving, hoe kan je iemand duidelijk maken dat je iets op een andere manier kan benaderen ? Zonder capsones… Als Marc die uitspraak heeft gedaan,   dan voel ik me daar bijzonder goed bij. Niet dat ik zo’n uitspraken nastreef, maar omdat sommige mensen de boodschap dan toch blijken te ontvangen, dat het ook op een normale manier kan, zonder pretentie of hoogdraverij. Simpel toch?

Welke soort zou je in België nog wel eens willen spotten ?

Maakt niet echt uit voor mij hoor. Ik weet welke 'domme dingen' ik nog niet heb gezien. Laat me een voorbeeld geven : ik wil wel eens van dicht en in het open een juveniele Patrijs langdurig bekijken. Maar iets zeldzaams doet de adrenaline natuurlijk door je hoofd tollen. Het maakt dus niet uit. Ik kan best wel van veel genieten hoor. Ik zei het al eerder, ik twitch niet voor de zeldzame soort maar voor de ervaring, en er is best nog genoeg voorraad om zonder dwaalgasten ervaring op te doen. Twee jaar geleden zat ik in het park van Mechelen mijn boterhammen op te eten en boven mij hoofd begon opeens een Staartmees te zingen. In meer dan 30 jaar de enige zingende Staartmees die ik ooit hoorde… Pats, dag geslaagd… Nee, ik ben snel tevreden maar ik moet daaraan toevoegen dat ik dat vooral de laatste jaren écht ben beginnen beseffen. Dat maakt het vogels kijken ook zoveel meer verantwoord, alleen al omdat je een boodschap te vertellen hebt. Bovendien eentje waarvan de meeste mensen denken 'hé, zo had ik het nog niet bekeken'. Het is ook de bedoeling dat die instelling de rode draad, de belangrijkste boodschap wordt van mijn schetsenbundel. Mensen moeten na elke bladzijde goesting krijgen om het veld in te gaan, daar is het uiteindelijk ook te doen.

Gerald Driessens die in de Kalkense Meersen een Grutto schetst, behoort dat tot de mogelijkheden ?

Laat me even in mijn laatste schetsenmap kijken… Wanneer ik dan merk dat ik recent een Dodaars schetste op het Itterbeekbekken in Koningshooikt, dat ik op Anderstad een Aalscholver schets en iets later een zingende Grasmus... een Grauwe Gors in Hoegaarden…          Waarom zou ik dan geen Grutto staan schetsen in de Kalkense Meersen… ? Tuurlijk kan dat… Maar het kan ook één van die andere 300 soorten zijn in één van de andere 1000 gebieden in ons land… Who knows… Ook dat zal de stressloze beslissing van dat moment zijn…
Zo hoort het te zijn…

interview : tseef
illustraties : Gerald Driessens

september 2009

Home