Vera Dua, Vlaams politica en voormalig minister van leefmilieu


Mevrouw Dua, vooreerst een woord van dank, een interview met een voormalige minister is alweer een ganse eer voor deze website !   
Ik heb even wat huiswerk gemaakt : u nam in de jaren '70 deel aan de grote boerenbetoging in Brussel waar men alles kort en klein sloeg, leefde enkele jaren in een commune en u bent getrouwd, moeder van een dochter, klopt ?

Klopt ! Ik was toen studente bio-ingenieur en met een groep mede-studenten wilden we door mee te betogen onze solidariteit met de landbouwers betonen. Dit was de periode van de grote Europese landbouwhervormingen en de boeren kwamen op straat om een rechtvaardig inkomen te eisen. Het was wel een zeer woeste betoging, er werden grote vernielingen aangericht in Brussel en op een bepaald moment hebben we dan ook de betoging verlaten, want het werd echt te gortig… 

Ter info: we woonden in een “gemeenschapshuis”, de term commune dekt niet direct de manier waarop wij samenhuisden met een 8-tal volwassen en 4 kinderen. Het was eigenlijk cohousing avant la lettre. 

Getrouwd, dat klopt ook, en ondertussen heb ik trouwens al 2 kleinkinderen. 

U was vroeger een fervent vogelkijkster, spot u nog veel vogels dezer dagen ?

Ik vind het nog steeds heel leuk om op vogeltocht te gaan, maar spijtig genoeg was daar de voorbije jaren veel te weinig tijd voor. We proberen wel minimum 1 keer per jaar naar Zeeland te gaan om naar vogels te kijken en onze buitenlandse reizen zijn ook altijd gepland in functie van natuur- en vogelgebieden. (Mijn man Peter is eigenlijk de expert en een volbloed spotter, dus dat maakt het voor mij iets gemakkelijker). Gelukkig hebben we hier in Gent het natuurreservaat de Bourgoyen, één van de rijkste vogelreservaten van Vlaanderen ! Daar is altijd wel wat te beleven. Ik heb trouwens als Minister van Leefmilieu met veel overtuiging de nodige middelen vrijgemaakt voor de uitvoering van een natuurinrichtingsproject voor de Bourgoyen en het resultaat is heel geslaagd.

Elke rechtgeaarde birdwatcher heeft zo zijn eigen favoriete soort(en), bij mij is dat de Grote Gele Kwikstaart,
het dartele gefladder van dat beestje, die specifieke geur van de beken, het geluid van het neerkletsende water over het molenrad... En bij u ?

Moeilijke vraag want een favoriet kiezen is niet evident ! Alhoewel, de ijsvogel vind ik toch heerlijk om te zien én te horen. Het is altijd een aangename verrassing als we er een kunnen waarnemen. Ik vind trouwens de ganse familie van de kingfishers ongelooflijk mooi, bij ons kennen we er maar één maar in andere continenten vind je een ganse serie prachtexemplaren.

Met welk materiaal trekt u het veld in ?

Ik heb een kleine maar zeer goede verrekijker (Leica). Ik heb dit ooit als geschenk gekregen van mijn topambtenaren toen ik afscheid nam als minister. Ik vermoed dat Eckhard Kuycken dit nog uitgekozen heeft. En ik ben er nog steeds zeer blij mee, want mijn vorige kijker was behoorlijk zwaar. Een licht exemplaar is handig om mee te nemen. En voor de rest gebruiken we regelmatig een telescoop (Zeiss), maar ik moet eerlijk bekennen dat ik er meestal niet mee sleur maar er wel graag mee kijk. Zeker in Zeeland is dit een absolute aanrader.

Wat zijn zo de favoriete natuurgebieden van Vera Dua ?

Zoals reeds gezegd is het natuurreservaat de Bourgoyen een evidente vaste stek. Ik ben onlangs naar de Doode Bemde geweest (Dijlevallei) en vond dit een zeer mooi stukje natuur. En met het reservaat van de IJzermonding heb ik een speciale band want daar heb ik mijn eerste vogelwaarnemingen gedaan heel lang geleden.
Begin augustus ben ik er nog eens geweest en het heeft de verdienste van een mooi en interessant gebied te zijn (met o.m. veel sternen !) temidden van onze veel te volgebouwde Vlaamse kust. En uiteraard zijn er de prachtige natuurgebieden in het buitenland… Gelijk in welk land je bent, als je buitenlandse natuurgebieden bezoekt, besef je pas echt hoe pover het gesteld is met de natuur in Vlaanderen !!!  

Bourgoyen - Gent

Ik las ergens dat u tot bosridder bent geslagen ? Verklaar u nader...

Ik ben door de actievoerders van het Lappersfortbos tot bosridder geslagen omwille van mijn inzet voor de redding van dit bos. Ik ben de bezetters nog gaan bezoeken in de maand mei. Ik hoop dat het hen nu eindelijk zal lukken om dit bos volledig te redden, ze hebben nu een principieel akkoord met de eigenaar vroeger Fabricom, nu SUEZ, om het stuk (bebost) industriegebied te ruilen zodat ergens anders de industriële ontwikkeling kan doorgaan. Maar de Vlaamse regering heeft hier het laatste woord : zij moet immers op zoek gaan naar een alternatieve locatie en deze grond dan “geven” aan SUEZ. In ruil wordt Vlaanderen dan eigenaar van het stuk Lappersfortbos dat ingekleurd is als industriezone. Dit kan dan definitief beschermd worden via een bestemmingswijziging. Eigenlijk staat het Lappersfortbos symbool voor alle zonevreemde bossen in Vlaanderen (meer dan 40.000 ha bos is zonevreemd in Vlaanderen !!!). Zonevreemde woningen en weekendverblijven worden zonder veel problemen geregulariseerd,
maar zonevreemde bossen niet… dit zou dringend moeten aangepakt worden.
Maar ik ben wel fier op mijn titel van “bosridder”.

U heeft onlangs een stap terug gezet betreft de nationale politiek, na twintig jaar begon het te wegen ?

Neen, het zijn hectische jaren geweest maar ik heb er me steeds met veel enthousiasme en overtuiging in gesmeten en ik was het zeker niet beu. Daarvoor is de politiek veel te boeiend…. Maar 19 jaren een nationaal mandaat is niet min en bij een relatief kleine partij moet je op tijd plaats maken voor nieuwe mensen.

Bent u tevreden met wat u met uw groene partij heeft bereikt of zat er veel meer in ? Heeft u destijds als minister van Leefmilieu toch kunnen verwezenlijken waar u al die jaren, vanuit de oppositie, voor gevochten had ?

De groene partij heeft een bewogen geschiedenis achter de rug met ups en downs, maar ik ben blij met wat we ondertussen bereikt hebben. Je mag niet vergeten dat we in 2003 uit het federaal parlement gebonjourd werden en dat we daarna met weinig middelen en weinig mensen een zeer zware overlevingsstrijd gevoerd hebben. Mijn jaren als partijvoorzitter waren zwaar, maar het is ons gelukt en nu is er een nieuwe generatie ecologisten die schitterend politiek werk levert en dat stemt mij zeer optimistisch. In de periode dat wij in de regering zaten, hebben we toch één en ander gerealiseerd : een forse inhaaloperatie op vlak van natuur, betere ondersteuning van de biologische landbouw, de dioxine-uitstoot werd spectaculair afgebouwd, de afvalverwerking werd geheroriënteerd, er was het decreet integraal waterbeheer waar we hard moeten voor knokken hebben, ik heb het eerste klimaatplan opgemaakt toen nog niemand geloofde dat er een echt probleem was enz, enz… Ik kijk eigenlijk toch wel met enige trots op deze periode terug.

Waarom scoort Groen! minder goed dan Ecolo bij de jongste verkiezingen ? Nochtans staan beide achter hetzelfde gedachtengoed. Of gaat het meer om personen ?

De situatie in Wallonië is niet te vergelijken met Vlaanderen. In Wallonië is Ecolo de enige oppositiepartij,
in Vlaanderen was en is er – zeker aan de rechterzijde – veel meer keuze (VB, LDD, NVA naast de traditionele partijen…). En ik vind dat er bij ons ook een veel rechtsere onderbuik aanwezig is dan in het zuiden van het land,
wat het voor een progressieve partij extra moeilijk maakt. Ecolo-kopman Jean-Michel Javaux is natuurlijk een zeer goed politicus. Ook wij hebben zeer capabele nieuwe mensen maar die hebben nog wat tijd nodig om bekend te worden. Maar wees gerust, dit komt nog wel…

Ondanks het bewustzijn bij de kiezer - er MOET nu echt wel iets gaan gebeuren, dit kan niet langer zo - hoor je bij de man in de straat vaak : "De groenen ? En dan weer ecotaksen van hier en ecotaksen van ginder betalen zeker !"
Moet er niet op een andere manier aan groene politiek gedaan worden ? Als men echt ander wil gaan leven (sic), moet men de bevolking daarvoor 'straffen' ?

Eerst en vooral is het nodig dat de overheid sturend optreedt ten aanzien van iedereen in de samenleving om op die manier de toekomst van onze planeet veilig te stellen. De financiële crisis heeft voldoende bewezen dat regelgeving nodig is. De roep naar minder regels en meer deregulering is aan mij dus niet besteed. Maar even belangrijk is dat de overheid stimulerende maatregelen neemt. Ik vind dat burgers die groene keuzes maken daar een stuk voor moeten beloond worden bijv. via financiële ondersteuning (premies), eventueel via fiscale aftrek. Alhoewel dit laatste een sterk Mattheus-effect heeft : wie veel belastingen betaalt en dus veel verdient, heeft meer financieel voordeel bij fiscale gunstmaatregelen. Wie weinig verdient profiteert daar weinig van.  

In sommige kringen klinkt de roep om een echte natuurpartij steeds luider, met allicht standpunten als afschaffing van de jacht, verbod op Vinkenvangst... Heeft zo een partij kans op slagen denkt u ?

Een politieke partij moet bezig zijn met alle aspecten van de samenleving, ik geloof dus niet in one-issue-partijen.
Die hebben doorgaans ook maar een kort leven ! Ik heb nog niet veel horen vragen naar een “natuurpartij” ???
Ik vind wel dat de natuurbeweging als maatschappelijke stroming veel combatiever zou moeten zijn en veel meer publiek zou moeten opkomen voor de belangen van de natuur en van de natuurliefhebbers. Dit is volgens mij veel nuttiger én effectiever dan het oprichten van een natuurpartij.

Men heeft tegenwoordig de mond vol van de opwarming van het klimaat, polen die smelten, IJsberen die onze kleinkinderen enkel nog in de dierentuinen zullen kunnen bewonderen... De mens is een zeer intelligent wezen,
doch blijkbaar te dom om op een correcte manier met het milieu om te gaan. Iets waar we ons overigens met zijn allen schuldig aan maken, niet ?

Het oplossen van het klimaatprobleem is volgens mij de grootste uitdaging waar de mensheid ooit mee werd geconfronteerd. Er moet iets veranderen of we zullen met zijn allen een heel hoge prijs betalen ! Dit is voor mij ook een kwestie van sociale rechtvaardigheid : de arme landen in de Derde Wereld zullen immers het grootste slachtoffer zijn, dit is trouwens nu reeds het geval.  Nu al zijn er miljoenen klimaatvluchtelingen die opgejaagd worden door droogte, watergebrek, overstromingen, orkanen… Het komt er op aan om een echte transitie naar een ander energiebeleid wereldwijd door te voeren en dit vereist een gezamenlijke internationale aanpak. Stilaan groeit dit besef maar het lobbywerk van al degenen die belang hebben bij een status quo is natuurlijk niet te onderschatten.
Maar toch heb ik de indruk dat er de voorbije jaren stilaan een algemene consensus gegroeid is om een krachtdadig klimaatbeleid te voeren. Dus ik ben toch hoopvol !

Nadat we Moeder Aarde (bijna) helemaal om zeep hebben geholpen, lopen er binnenkort allicht ook schepsels van vlees en bloed op de planeet Mars, een spijtige doch niet te stoppen evolutie ? Of zullen we tegen dan van onze fouten hebben geleerd en het ginder wat 'proper' houden ? 

De oplossing is niet te vinden op Mars, we zullen het hier moeten aanpakken ! En ik denk dat het toch nog een tijdje zal duren vooraleer we daar een voet op de grond zullen zetten…

Ziet u de toekomst somber in mevrouw Dua ? Men verwacht tegen 2050 een wereldbevolking van om en bij de
12 miljard mensen...

Ik ben van nature een optimist, dus ook over de toekomst van de aarde. Ik ben er van overtuigd dat er oplossingen zijn op voorwaarde dat de politieke wil en het maatschappelijk draagvlak voor verandering aanwezig zijn. Dat de wereldbevolking nog zal aangroeien is een feit en dat dit de ecologische uitdagingen niet simpeler maakt is ook evident, maar het is mogelijk om voor iedereen een menswaardig bestaan te garanderen op voorwaarde dat we in het Westen onze ecologische voetafdruk drastisch verkleinen en dat we ook aan de mensen in de Derde Wereld kansen geven op ontwikkeling.

Laat ons genieten van wat er nog rest... Heeft u al van de Kalkense Meersen gehoord ?

Ik ben ooit samen met Paul De Bruycker en Kristien Van de Velde op excursie geweest in de Kalkense Meersen en ik ben daar ook nog eens geweest voor een officieel evenement (*). In ieder geval een heel mooi meersengebied !!
Ik hoop er binnenkort nog eens te kunnen gaan kijken...

Nog een laatste vraagstuk : Groen! in de regering bij de volgende verkiezingen of tien Zwarte Ooievaars boven je hoofd tijdens een wandeling in de Bourgoyen ?

We hebben de zwarte ooievaar spijtig genoeg gemist, we zaten in Frankrijk ! Maar ik wil eigenlijk beide : ooit nog eens met Groen! in de regering zitten om een echt groen beleid te voeren en ondertussen genieten van zwarte ooievaars in de Bourgoyen. Deze combinatie lijkt mij de max !  



(*) Minister Dua bezoekt Vlaanderens tienduizendste hectare natuurreservaat in Kalkense Meersen



interview : tseef
foto : Philippe Peleman

augustus 2009

home